Honda Super Cub - chiếc xe huyền thoại tại Việt Nam

Trong dòng chảy lịch sử của xã hội Việt Nam hiện đại, hiếm có một vật phẩm công nghiệp nào lại có sức sống mãnh liệt, len lỏi sâu vào đời sống và trở thành một phần của ký ức tập thể như chiếc xe Honda Super Cub. Nó không chỉ là một phương tiện giao thông, một khối động cơ và kim loại. Super Cub là một chứng nhân của thời cuộc, một biểu tượng của sự thay đổi, một thước đo của sự sung túc và là người bạn đồng hành bền bỉ của bao thế hệ người Việt. Câu chuyện về Honda Super Cub tại Việt Nam là một bản trường ca về sự thích ứng, lòng trân trọng và một di sản văn hóa vẫn còn cháy bỏng cho đến ngày hôm nay.

Để hiểu hết tầm vóc của huyền thoại này, chúng ta cần lật lại những trang sử, quay về những thập niên khi đất nước còn nhiều chia cắt và khó khăn, để thấy được chiếc xe nhỏ bé này đã bắt đầu hành trình chinh phục trái tim người Việt như thế nào.

Những bước chân đầu tiên: Super Cub và dấu ấn trên hai miền

Trước khi trở thành một biểu tượng quốc gia, Honda Super Cub đã có những khởi đầu rất khác biệt ở hai miền Nam - Bắc, phản ánh rõ nét bối cảnh kinh tế, xã hội của từng khu vực trong giai đoạn lịch sử đặc thù.

1.1. “Đi Honda”: Một định nghĩa về xe máy ở miền Nam

Ngay từ những năm 1960, những chiếc Super Cub đầu tiên đã theo chân các thương nhân và chuyên gia vào các đô thị miền Nam, đặc biệt là Sài Gòn. Với thiết kế thanh lịch, duyên dáng, nhỏ gọn và cực kỳ phù hợp với những con phố nhỏ, nó nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu của nhịp sống đô thị.

Theo các tài liệu ghi nhận, có khoảng 750.000 chiếc Super Cub đã được bán tại miền Nam trước năm 1975. Sự phổ biến của nó lớn đến mức một hiện tượng ngôn ngữ độc đáo đã ra đời: người dân miền Nam dùng chính cái tên "Honda" để gọi chung cho tất cả các loại xe gắn máy hai bánh. Cụm từ "đi Honda" đã ăn sâu vào tiềm thức, trở thành một danh từ chung, một minh chứng hùng hồn cho sự thống trị tuyệt đối của thương hiệu Honda và dòng xe Super Cub.

Chiếc xe không chỉ là phương tiện đi lại, nó còn là biểu tượng của lối sống thành thị, của sự năng động và hiện đại. Hình ảnh những tà áo dài thướt tha bên cạnh chiếc Super Cub đã trở thành một nét đẹp kinh điển của Sài Gòn xưa.

1.2. “Honda Cánh Én”: Của hiếm nơi miền Bắc

Trong khi đó, ở miền Bắc thời kỳ bao cấp, bức tranh hoàn toàn khác biệt. Thế giới xe hai bánh chủ yếu thuộc về những cỗ máy đến từ các nước Đông Âu xã hội chủ nghĩa như Minsk của Liên Xô, Simson của Đông Đức hay Babetta của Tiệp Khắc. Những chiếc xe này tuy mạnh mẽ nhưng lại khá nặng nề, cục mịch và tiêu tốn nhiên liệu.

Giữa bối cảnh đó, sự xuất hiện của một vài chiếc Honda "Cánh Én" (tên gọi dân dã cho dòng Super Cub 78, 79 với phần ghi-đông vểnh lên như cánh chim én) chẳng khác nào một vật báu. Chúng là hàng hiếm, là tài sản cực kỳ giá trị, là niềm ao ước của biết bao người. Sở hữu một chiếc "Cánh Én" không chỉ có nghĩa là có một phương tiện ưu việt với động cơ êm ái, bền bỉ, mà còn là một sự khẳng định về đẳng cấp và sự may mắn.

Thời kỳ hoàng kim: Khi Super Cub là một gia tài

Sau ngày đất nước thống nhất và đặc biệt là trong thời kỳ Đổi Mới, Honda Super Cub thực sự bước vào giai đoạn hoàng kim của mình, trở thành một biểu tượng không thể thay thế cho sự thịnh vượng và là một phần quan trọng của nền kinh tế tự phát.

2.1. Thước đo của sự giàu có

Trong những năm tháng kinh tế còn khó khăn, xe máy là một tài sản khổng lồ. Và trong thế giới xe máy, Honda Super Cub chính là vị vua. Những gia đình được xem là "có điều kiện", khá giả mới đủ sức sắm một chiếc xe "đập hộp". Các đời xe như Super Cub 81 "kim vàng giọt lệ" hay Cub 82 với những chi tiết tinh xảo đã trở thành huyền thoại.

Cụm từ "kim vàng giọt lệ" dùng để chỉ mẫu xe có mặt đồng hồ kim màu vàng và xi-nhan hình giọt nước, một chi tiết thiết kế nhỏ nhưng lại đủ để định giá cả một gia tài. Người ta có thể bán đi vài cây vàng để mua một chiếc xe, và ngược lại, chiếc xe cũng là một dạng tài sản đảm bảo, có thể quy đổi ra vàng bất cứ lúc nào.

Số còn lại phần lớn là xe từ các bãi xe cũ của Nhật về. Dù là hàng bãi, nhưng chất lượng của chúng vẫn vượt trội. Nước sơn còn long lanh, tiếng máy nổ êm ru "như chó thở", và sự bền bỉ gần như là vĩnh cửu. Giá trị của một chiếc Super Cub cũ được giữ gìn cẩn thận khi đó có thể tương đương cả một mảnh đất.

2.2. Nền văn hóa “chế” và hệ sinh thái dịch vụ

Sự độc đáo của Honda Super Cub tại Việt Nam còn nằm ở chỗ người dùng đã không ngừng sáng tạo để biến chiếc xe phù hợp hơn với nhu cầu của mình, khai sinh ra một nền văn hóa "chế" đầy thú vị.

Nguyên bản ở Nhật, Super Cub thường được thiết kế cho một người ngồi và chủ yếu để chở hàng. Về Việt Nam, nhu cầu chở thêm người là tất yếu. Ngay lập tức, các xưởng cơ khí nhỏ đã cho ra đời những chiếc đệm yên sau và bộ gác chân gắn thêm. Cái yếm xe mỏng manh, duyên dáng nếu không may bị vỡ sẽ được những người thợ khéo léo hàn lại, đánh bóng tỉ mỉ.

Chưa dừng lại ở đó, hàng loạt dịch vụ và phụ kiện "chế" đã ra đời:

• Giỏ đựng đồ bằng sắt hoặc mây được gắn phía trước.

• Khung inox chở hàng được gắn phía trên yếm.

• Chụp lưới inox bảo vệ đèn pha và đèn hậu.

• Ngay cả cây bơm mỡ bò cũng trở thành vật dụng quen thuộc, được dùng để bôi trơn bạc-giảm xóc mỗi ngày, một thói quen bảo dưỡng rất đặc trưng của người dùng Cub.

Cả một hệ sinh thái đã sống dựa vào Super Cub, từ những người thợ sửa xe, thợ hàn, thợ tiện cho đến những người bán phụ tùng.

Sự thoái trào của một "tượng đài"

Bất kỳ triều đại nào cũng có lúc phải nhường chỗ cho những thế lực mới. Honda Super Cub vẫn là ngôi sao sáng chói cho đến khi làn sóng của những mẫu xe hiện đại hơn ập đến, đánh dấu sự thay đổi trong thị hiếu và cấu trúc thị trường.

3.1. Những kẻ thách thức "ngai vàng"

Kẻ thách thức đầu tiên và mạnh mẽ nhất lại đến từ chính nhà Honda: chiếc Dream II, hay còn gọi là "Dream Thái". Với kiểu dáng nam tính, động cơ mạnh mẽ hơn và vẻ ngoài sang trọng, Dream đã nhanh chóng chiếm lĩnh phân khúc cao cấp.

Sau Dream là sự trỗi dậy của Suzuki Viva và đặc biệt là Honda Wave. Khi công ty Honda Việt Nam chính thức cho ra đời Super Dream và sau đó là Wave Alpha với mức giá hợp lý, sân chơi đã thực sự thay đổi.

3.2. Khi xe máy không còn là tài sản

Cú đánh quyết định vào vị thế độc tôn của Super Cub đến từ làn sóng xe máy Trung Quốc giá rẻ vào đầu những năm 2000. Các thương hiệu như Lifan, Loncin... đã tung ra thị trường những mẫu xe có kiểu dáng nhái theo Dream, Wave với một đơn giá cực thấp. Chi phí để sở hữu một chiếc xe máy giảm đột ngột.

Xe máy không còn là "tài sản" nữa, mà trở thành một phương tiện tiêu dùng phổ thông. Khi đó, sự bền bỉ huyền thoại của Super Cub không còn là yếu tố quyết định. Người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ, bị thu hút bởi những mẫu xe mới hơn, thời trang hơn.

3.3. Cuộc lui về “ở ẩn”

Dần dần, Super Cub thưa thớt trên các con phố lớn. Nó bắt đầu cuộc hành trình mới, lui về các vùng ngoại thành, nông thôn. Tại đây, nó quay trở lại với chức năng nguyên bản của mình: một cỗ máy chở hàng bền bỉ, cần mẫn. Hình ảnh những chiếc Cub cũ kỹ chở những mớ rau, những thùng hàng... trở nên quen thuộc trên những con đường làng, tiếp tục chứng tỏ giá trị cốt lõi của mình.

Di sản còn mãi với thời gian

Dù không còn ở trên đỉnh cao danh vọng, di sản của Honda Super Cub tại Việt Nam là bất tử. Ngọn lửa đam mê dành cho chiếc xe này chưa bao giờ tắt, mà chỉ âm ỉ cháy và bùng lên theo một cách khác trong xã hội hiện đại.

4.1. Sự trỗi dậy của văn hóa chơi xe cổ

Ngày nay, Super Cub đã trở thành một đối tượng săn lùng của giới sưu tầm và những người yêu xe cổ. Những chiếc Cub "zin", đặc biệt là các đời hiếm như Cánh Én, 79, 81, 86... được phục chế một cách công phu và có giá trị rất cao. Báo giá cho một chiếc Super Cub cổ được dọn lại kỹ lưỡng có thể lên tới hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng, không thua kém gì các mẫu xe tay ga cao cấp đời mới.

Các câu lạc bộ, hội nhóm chơi Super Cub mọc lên khắp nơi, quy tụ những người có chung đam mê. Họ không chỉ chia sẻ kinh nghiệm phục chế, mà còn cùng nhau hoài niệm về một thời đã qua, một nét văn hóa đẹp mà chiếc xe là trung tâm.

4.2. Sự tái sinh từ chính hãng

Nhận thấy sức sống mãnh liệt của huyền thoại, chính công ty Honda cũng đã có những động thái để tôn vinh di sản của mình. Năm 2009, lãnh đạo Honda tại các thị trường Đông Nam Á đã có một cuộc họp quan trọng bên mô hình đất sét của một mẫu xe mới, bàn về khả năng tái sinh dòng xe thành công nhất lịch sử này.

Kết quả là sự ra đời của Honda Super Cub C125 hiện đại. Mẫu xe này giữ lại gần như trọn vẹn nét thiết kế duyên dáng, cổ điển nhưng được tích hợp những công nghệ của thế kỷ 21 như đèn LED, khóa thông minh Smart Key, phanh ABS. Sự trở lại này là một lời khẳng định: huyền thoại Super Cub không chết, nó chỉ tiến hóa.

Dù thời gian trôi qua, dù đường phố Việt Nam đã ngập tràn những mẫu xe hiện đại, hình bóng của Honda Super Cub vẫn luôn ở đó, trong ký ức, trong những câu chuyện và trong trái tim của hàng triệu người.

Ảnh: Phạm Trung