Honda DD đỏ - cả gia tài của người Việt thời bao cấp

Chắc hẳn trong ký ức của nhiều thế hệ người Việt, đặc biệt là những ai đã đi qua những năm tháng của thời kỳ bao cấp, hình ảnh chiếc xe máy Honda DD đỏ kiêu hãnh lướt trên đường phố đã trở thành một biểu tượng không thể phai mờ. Nó không đơn thuần là một phương tiện đi lại, mà là cả một gia tài, một thước đo cho sự giàu có và đẳng cấp, một giấc mơ mà không phải ai cũng có thể chạm tới. Chiếc xe ấy, với tên gọi đầy đủ là Honda Super Cub C70 Deluxe Econo-Power, đã ghi một dấu ấn sâu đậm trong lịch sử xã hội Việt Nam, và cho đến tận ngày nay, giá trị của nó không chỉ nằm ở vật chất mà còn ở những câu chuyện, những hoài niệm mà nó mang theo.

Trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn của thập niên 80, việc sở hữu một phương tiện cá nhân đã là điều xa xỉ. Giữa những chiếc xe đạp Thống Nhất, Phượng Hoàng hay những chiếc Babetta, Simson, Minsk bền bỉ nhưng cục mịch, sự xuất hiện của Honda DD đỏ giống như một luồng gió mới, một minh chứng cho sự khá giả và thành đạt.

"Ngày đó, ai có chiếc DD đỏ trong nhà thì cả xóm cả làng đều biết. Nó còn quý hơn vàng, giá trị bằng cả một căn nhà mặt phố," một người sưu tầm xe cổ tại Hà Nội chia sẻ.

Thật vậy, để mua được một chiếc Honda DD đỏ, người ta phải bỏ ra một số tiền khổng lồ, có khi lên tới vài cây vàng. Đó là một tài sản tích cóp của cả một đời người, là niềm tự hào của cả một gia đình. Chiếc xe không chỉ dùng để đi lại mà còn là "bộ mặt", là sự khẳng định vị thế xã hội. Người ta nhìn vào chiếc xe để đánh giá tiềm lực kinh tế của chủ nhân nó. Hình ảnh người đàn ông mặc chiếc áo sơ mi trắng, quần âu, chân đi dép tông Lào, khoan thai ngồi trên chiếc xe màu đỏ bã trầu đã trở thành một hình ảnh kinh điển, khắc họa rõ nét một tầng lớp thị dân khá giả của xã hội Việt Nam thời bấy giờ.

Nguồn gốc và những lý giải thú vị về tên gọi "DD đỏ"

Dù đã trở nên quá đỗi quen thuộc, cái tên "DD đỏ" vẫn là một ẩn số thú vị mà không phải ai cũng tường tận. Nó không phải là tên gọi chính thức từ nhà sản xuất Honda, mà là một biệt danh trìu mến do chính người Việt Nam đặt cho.

1.1. Hành trình từ Nhật Bản đến Việt Nam

Mẫu xe Honda Super Cub C70 Deluxe Econo-Power được sản xuất tại Nhật Bản trong một giai đoạn khá dài, từ năm 1969 đến năm 1998. Tuy nhiên, nó chỉ thực sự du nhập và trở nên phổ biến tại Việt Nam vào những năm 1980. Điều đặc biệt là những chiếc xe này thường là hàng xuất khẩu, đặc biệt là sang các thị trường khó tính như Đức. Chính vì vậy, số lượng xe về Việt Nam không nhiều, góp phần đẩy giá trị của nó lên cao và khiến nó trở nên khan hiếm, đáng khao khát. Mỗi chiếc xe được đưa về nước thường qua đường thủy, là quà của những người đi xuất khẩu lao động, hoặc được các đơn vị kinh doanh nhập về với số lượng hạn chế.

1.2. Bí ẩn đằng sau hai chữ "DD"

Cho đến nay, chưa có một lời giải thích chính thức nào từ hãng Honda về ý nghĩa của hai chữ "DD". Tuy nhiên, trong giới chơi xe và sưu tầm, một giả thuyết được chấp nhận rộng rãi nhất và nghe có vẻ hợp lý nhất.

• Chữ D thứ nhất: Được cho là viết tắt của từ "Deluxe" trong tên phiên bản đầy đủ của xe (C70 Deluxe Econo-Power). Đây là phiên bản cao cấp, sang trọng hơn so với các dòng Cub thông thường.

• Chữ D thứ hai: Nhiều khả năng là viết tắt của "Double Seat" (yên đôi). Đặc điểm này dùng để phân biệt với các dòng xe Honda Super Cub nội địa Nhật Bản thường chỉ có yên đơn và một giá đèo hàng phía sau. Việc có yên đôi ngay từ đầu giúp xe phù hợp hơn với nhu-cầu chở hai người, rất phổ biến tại Việt Nam.

Cách lý giải này, dù không được xác thực, đã trở nên quen thuộc và được truyền miệng qua nhiều thế hệ, tạo nên một câu chuyện thú vị xung quanh tên gọi của một huyền thoại.

1.3. Các biến thể khác tại thị trường Việt Nam

Thực tế, bên cạnh phiên bản "DD" quen thuộc nhất, thị trường Việt Nam còn ghi nhận sự xuất hiện của nhiều biến thể khác như DE, DM, DK, DP... Sự khác biệt giữa chúng thường không quá lớn, chủ yếu nằm ở một số chi tiết nhỏ về phụ tùng, thiết kế tem mác hoặc màu sắc. Tuy vậy, với đại đa số người dân, cái tên DD đỏ đã trở thành một danh từ chung, một cái tên định danh cho cả dòng xe Honda Cub 70 màu đỏ bã trầu thời kỳ đó. Sức ảnh hưởng của nó lớn đến mức mọi biến thể khác đều được gọi chung bằng cái tên thân thương này.

Hồi sinh một huyền thoại trên những cung đường Hà Nội

Tưởng chừng như Honda DD đỏ sẽ chỉ còn lại trong ký ức, dần bị thay thế bởi những mẫu xe hiện đại, thì ở một góc nhỏ của Hà Nội, những chiếc xe huyền thoại này đang được hồi sinh một cách mạnh mẽ. Chúng không chỉ nằm im trong bộ sưu tập của những người đam mê, mà còn đang ngày ngày lăn bánh trên phố, kể lại câu chuyện về một thời đã qua cho du khách trong và ngoài nước.

2.1. Sứ mệnh tái hiện ký ức bao cấp

Anh Nghiêm Anh Quân, đồng sáng lập của Vietnam Wander, cùng những người bạn chung đam mê đã khởi xướng một dự án độc đáo: sử dụng chính những chiếc Honda DD đỏ để tạo ra các tour du lịch trải nghiệm Hà Nội. Ý tưởng này không chỉ đơn thuần là kinh doanh mà còn mang một sứ mệnh lớn hơn – bảo tồn và lan tỏa một giá trị văn hóa, một phần ký ức quan trọng của dân tộc.

"Chúng tôi muốn du khách, đặc biệt là khách quốc tế, không chỉ nhìn ngắm Hà Nội qua những di tích, mà còn được 'chạm' vào lịch sử, được sống lại không khí của thời bao cấp thông qua trải nghiệm ngồi trên chính biểu tượng của thời kỳ đó," anh Quân chia sẻ.

2.2. Hành trình "săn lùng" và quy tụ những chiếc xe DD

Để có được một đội xe hơn 10 chiếc như hiện tại, anh Quân và các cộng sự đã phải trải qua một hành trình tìm kiếm đầy gian nan. Những chiếc xe này được sưu tầm từ nhiều nơi, hầu hết đều trong tình trạng hỏng hóc nặng, chỉ còn là một khối sắt gỉ sét. Tuy nhiên, một yêu cầu bắt buộc là tất cả xe đều phải có giấy tờ hợp lệ. Chi phí để mua lại xác xe không hề nhỏ, và đó mới chỉ là bước khởi đầu cho một quá trình phục dựng đầy tốn kém và công phu. Những chiếc xe được tập hợp tại một xưởng nhỏ trên phố Bạch Đằng, chờ đợi được những bàn tay tài hoa của các chuyên gia trả lại vẻ huy hoàng vốn có.

2.3. Dịch vụ trải nghiệm văn hóa độc đáo

Dịch vụ tour du lịch bằng Honda DD đỏ nhanh chóng thu hút sự quan tâm của du khách. Thay vì ngồi trong những chiếc ô tô máy lạnh, họ được hòa mình vào nhịp sống của phố phường Hà Nội, len lỏi qua từng con ngõ nhỏ, lắng nghe tiếng còi xe, tiếng rao của những gánh hàng rong. Mỗi chiếc xe là một "hướng dẫn viên" đặc biệt, mang trên mình câu chuyện của hàng chục năm về trước. Để nhận được báo giá chi tiết cho các gói tour, du khách có thể liên hệ trực tiếp với công ty để được tư vấn lộ trình phù hợp nhất.

Quá trình phục dựng kỳ công

Linh hồn của dự án hồi sinh Honda DD đỏ nằm ở khâu phục dựng. Đây là một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và trên hết là tình yêu lớn đối với dòng xe huyền thoại này. Anh Dung, một người thợ sửa xe lâu năm và là một chuyên gia trong lĩnh vực này, là người chịu trách nhiệm chính cho công đoạn quan trọng này.

3.1. Thách thức lớn nhất: Bài toán về phụ tùng

"Điều khó nhất để phục dựng những chiếc DD đỏ này là không có sẵn phụ tùng thay thế," anh Dung cho biết. Đây là một thực tế phũ phàng. Xe đã ngừng sản xuất từ lâu, phụ tùng chính hãng gần như không còn.

• Săn lùng phụ tùng "zin": Để giữ được cái "hồn" của xe, đội ngũ phải săn lùng phụ tùng từ những chiếc xe khác được "rã đồ". Quá trình này rất tốn thời gian và chi phí cao. Mỗi món đồ như chóa đèn, đồng hồ, hay cặp xi-nhan vuông vức đều có đơn giá không hề rẻ.

• Đối mặt với hàng giả, hàng nhái: Thị trường có một số phụ tùng mới nhưng chủ yếu là hàng sao chép, chất lượng kém và thường không ăn khớp với kết cấu của xe.

• Chế tác thủ công: Đối với một số chi tiết không thể tìm thấy, người thợ phải tự mày mò sửa chữa, thậm chí là chế tác lại một cách thủ công để đảm bảo xe có thể vận hành trơn tru và an toàn.

Thời gian để hoàn thành một chiếc xe tùy thuộc vào tình trạng ban đầu, có thể kéo dài từ một đến hai tuần, thậm chí cả tháng trời cho những chiếc xe hư hỏng quá nặng.

3.2. Tinh chỉnh để phù hợp với điều kiện hiện tại

Việc phục dựng không chỉ là đưa chiếc xe về trạng thái nguyên bản mà còn phải có những tinh chỉnh hợp lý để nó có thể vận hành an toàn và hiệu quả trong điều kiện giao thông hiện đại.

• Xử lý khí thải: "May mắn là Honda đã tính toán rất kỹ nên việc làm lại máy và khí thải để phù hợp với quy định hiện hành không quá khó khăn," anh Dung chia sẻ.

• Nâng cấp hệ thống giảm xóc: Hệ thống giảm xóc nguyên bản dạng gắp sau lật và phuộc đôi khá yếu, chỉ phù hợp với vóc dáng người châu Á thời xưa và điều kiện đường sá bằng phẳng. Để phục vụ du khách, đặc biệt là khách Tây có thể trạng cao lớn, toàn bộ hệ thống giảm xóc sau đã được thay thế bằng dạng lò xo thủy lực. Sự nâng cấp này giúp xe khỏe hơn, chịu tải tốt hơn và vận hành êm ái hơn trên đường phố Hà Nội.

3.3. Quy trình bảo dưỡng và chăm sóc chuyên nghiệp

Những chiếc Honda DD đỏ sau khi phục dựng được chăm sóc theo một chế độ đặc biệt, nghiêm ngặt hơn nhiều so với các dòng xe phổ thông. Anh Dung cho biết, dầu máy được thay sau mỗi 1.000 km. Hệ thống phanh và xích được kiểm tra kỹ lưỡng sau mỗi chuyến tour để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho du khách. Dịch vụ bảo dưỡng định kỳ này là yếu tố sống còn giúp những "ông già" này có thể hoạt động bền bỉ mỗi ngày.

Chi tiết Honda DD đỏ - Cỗ máy vượt thời gian

Vẻ đẹp của Honda DD đỏ đến từ sự đơn giản, cổ điển nhưng không kém phần tinh tế và nam tính. Mỗi chi tiết trên xe đều được thiết kế với một mục đích rõ ràng, tạo nên một tổng thể hài hòa và bền bỉ với thời gian.

4.1. Thiết kế ngoại thất kinh điển

• Màu sơn đặc trưng: Màu đỏ bã trầu kết hợp với yếm trắng đã trở thành màu sơn nhận diện của dòng xe này. Lớp sơn được phục dựng một cách kỹ càng, trả lại vẻ bóng bẩy như xe mới xuất xưởng.

• Thiết kế vuông vức: Từ đèn pha, đèn hậu cho đến cụm xi-nhan, tất cả đều mang thiết kế hình vuông, tạo nên một vẻ ngoài cứng cáp, nam tính, khác biệt hoàn toàn so với những đường nét bo tròn mềm mại của các dòng xe sau này.

• Kết cấu vững chãi: Xe sở hữu hệ thống phanh tang trống (phanh đùm) đường kính 110 mm ở cả hai bánh. Chiều cao yên 760 mm và trọng lượng chỉ 72 kg giúp người lái dễ dàng điều khiển.

Phần đuôi xe được trang bị thêm một khung bảo vệ và một thùng gỗ nhỏ, vừa để chở đồ, vừa có tấm đệm lưng tạo sự thoải mái cho du khách ngồi sau.

4.2. Khối động cơ Econo-Power bền bỉ và tiết kiệm

Trái tim của Honda DD đỏ là khối động cơ 4 thì, xi-lanh đơn dung tích 70 phân khối, làm mát bằng gió. Động cơ này sản sinh công suất 6 mã lực tại 9.000 vòng/phút. So với các phiên bản C70 trước đó, phiên bản Econo-Power được cải tiến để cho ra mô-men xoắn cao hơn ở vòng tua máy thấp hơn, giúp xe vận hành mạnh mẽ hơn và đặc biệt là cực kỳ tiết kiệm nhiên liệu.

Theo công bố của Honda, xe có mức tiêu thụ nhiên liệu đáng kinh ngạc: chỉ 0,9 lít/100 km trong điều kiện tiêu chuẩn.

Hộp số 3 cấp và hệ thống xích cam tự căng là những cải tiến giúp giảm thiểu quá trình bảo dưỡng, góp phần tạo nên danh tiếng "nồi đồng cối đá" cho dòng xe Honda Super Cub.

4.3. Các trang bị và tiện ích đặc trưng

• Cụm đồng hồ đơn giản: Đồng hồ tốc độ vuông vắn, hiển thị đầy đủ thông tin cần thiết như tốc độ, đèn báo số N, đèn xi-nhan và một kim báo xăng nhỏ. Phía dưới là ổ khóa cắm chìa đơn giản.

• Bình xăng dưới yên: Xe không có cốp. Toàn bộ không gian dưới yên được dành cho bình xăng có dung tích 4,8 lít.

• Ghi-đông tối giản: Cụm công tắc được bố trí hợp lý. Bên phải là tay ga và nút gạt xi-nhan. Bên trái là công tắc bật/tắt đèn, chuyển đổi cos/pha và còi.

• Những chi tiết vượt thời gian: Một điểm thú vị là trên một số chiếc xe được phục dựng, người ta vẫn giữ lại được nguyên vẹn tấm tem dán cảnh báo và hướng dẫn sử dụng được dịch sang ba ngôn ngữ: Anh, Pháp và Đức, một minh chứng rõ ràng cho nguồn gốc xuất khẩu của chúng.

Honda DD đỏ - Di sản một thời

Ngày nay, giá trị của một chiếc Honda DD đỏ nguyên bản và còn hoạt động tốt vẫn rất cao trên thị trường xe cổ. Nhưng vượt lên trên giá trị vật chất, nó còn mang trong mình những giá trị tinh thần và văn hóa vô giá.

5.1. Giá trị tinh thần và biểu tượng của sự khá giả

Đối với thế hệ đi trước, Honda DD đỏ là cả một bầu trời ký ức. Đó là tài sản lớn đầu tiên, là thành quả của những năm tháng lao động vất vả, là phương tiện chứng kiến những buồn vui, những cột mốc quan trọng của cả một gia đình. Nó là biểu tượng cho một thời kỳ chuyển mình của đất nước, khi kinh tế bắt đầu mở cửa và đời sống người dân dần được cải thiện.

5.2. Sức sống bền bỉ trong lòng người Việt

Sự tồn tại của những câu lạc bộ sưu tầm, những xưởng phục chế và đặc biệt là những dịch vụ du lịch trải nghiệm bằng Honda DD đỏ cho thấy sức sống mãnh liệt của huyền thoại này. Nó không phải là một món đồ cổ bị bỏ quên trong viện bảo tàng, mà vẫn đang hiện hữu, vẫn đang tiếp tục viết nên những câu chuyện mới trong lòng đô thị hiện đại. Nó là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa các thế hệ người Việt Nam.

Chiếc xe nhỏ bé màu đỏ ấy đã đi qua một chặng đường dài, từ một tài sản khổng lồ thời bao cấp trở thành một di sản văn hóa trong thời đại ngày nay. Mỗi vòng quay của bánh xe dường như đang kể lại một câu chuyện về sự nỗ lực, về những ước mơ và về một phần không thể thiếu trong tâm hồn người Việt.

Tham khảo

• Honda DD đỏ - ước mơ thời bao cấp của người Việt trên VnExpress

• Honda 'DD đỏ' - niềm mơ ước một thời trên VnExpress

• Honda "DD đỏ" 1987 niềm mơ ước một thời giá 200 triệu trên Báo VietNamNet